شاخص‌های فعالیت اقتصادیشاخصهای فعالیت اقتصادی، با توجه به سیره نظری و عملی علی (علیه‌السّلام) مصادیقی از قبیل توصیه و تشویق به کار و حرفه، تاکید بر حضور در محل دادوستد و تجارت و تاکید بر پشتکار و پرهیز از تنبلی می‌باشد. ۱ - شاخصه‌های پر برکتبا نگاهی کوتاه به سیره نظری و عملی علی (علیه‌السّلام) برخی شاخص‌های یک فعالیت اقتصادی سالم و پردرآمد را مطرح می‌کنیم: ۱.۱ - تشویق به کار و حرفهعلی (علیه‌السّلام) در گفتار و سلوک خود توصیه و تشویق به کار و حرفه و تخصص نموده و عنایت خداوند متعال را نسبت به افرادی که دارای شغل و حرفه معینی هستند بیان فرموده و آن را بهتر از مال و ثروتی می‌داند که از طریق گناه و ستم به دیگران به دست آمده باشد. علی (علیه‌السّلام): ان الله عزوجل یحب المحترف الامین، خداوند انسان دارای شغل و حرفه‌ای را که امانتدار باشد، دوست می‌دارد. [۱]
محمدرضا حکیمی و دیگران، الحیاة، ج۳، ص۱۶۳.
آن حضرت در بیانی دیگر می‌فرماید: الحرفه مع العفه خیر من الغنی مع الفجور؛ پیشه با پاکدامنی بهتر از توانگری با گناه است. [۲]
آمدی، عبدالواحد بن محمد، غررالحکم، ج۱، ص۹۴۲.
۱.۲ - تاکید بر حضور در محل دادوستدعلی (علیه‌السّلام) در حدیثی از قول پیامبر گرامی اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود: «مرالنبی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) علی رجل معه سلعه یرید بیعها فقال: علیک باول السوق. پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بر مردی گذر کرد که متاعی داشت وی خواست آن را بفروشد، آن حضرت فرمود: اول بازار برو و آن را بفروش. [۳]
معزی‌ملایری، اسماعیل، جامع احادیث الشیعه، ج۸۱، ص۹۲.
در این حدیث شریف حضرت صاحب کالا را توصیه و راهنمایی می‌کند تا جهت کسب و کار به بازار برود زیرا بازار محل کار و تلاش و دادوستد و تامین هزینه‌های زندگی انسان است. ۱.۳ - تاکید بر تجارتعلی (علیه‌السّلام) در این زمینه می‌فرماید: «اتجروا بارک الله لکم فانی سمعت رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) یقول ان الرزق عشره اجزاء تسعه فی التجاره و واحده فی غیرها» کسب و تجارت کنید، خداوند برای شما برکت قرار داده است، زیرا من از رسول خدا شنیدم که می‌فرمود: رزق و روزی ده قسمت است که نه قسمت آن در تجارت و کسب است و یک جزء آن در کارهای دیگر است. [۴]
معزی‌ملایری، اسماعیل، جامع احادیث الشیعه، ج۲۲، ص۹۵۱
در این روایت حضرت ضمن توصیه به کسب و تجارت و تحسین آن در مقایسه با سایر فعالیت‌های اقتصادی، دیدگاه رسول گرامی اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) را در این زمینه بیان فرموده که آن حضرت نیز چنین کارهایی را بسیار دارای ارزش و اهمیت و با برکت دانسته است. ۱.۴ - تاکید بر پشتکارحضرت علی (علیه‌السّلام) در ضمن خطبه‌ای می‌فرماید: «و بالعمل فی النشاط والکسل...» بر شما باد که دست از کار و تلاش برندارید چه در حال نشاط و چه در حال کسالت. [۵]
محمودی، محمد باقر، نهج السعاده، ج۱، ص۱۶.
در این کلام حضرت مردم را در هر حال به تلاش و پشتکار رهنمون می‌سازد. همچنین در بیانی دیگر حضرت می‌فرماید: «بالعمل یحصل الثواب لابالکسل» به وسیله کار و کوشش، ثواب و پاداش به دست می‌آید نه با کسالت و تنبلی. [۶]
آمدی، عبدالواحد بن محمد، غررالحکم، ج۲، ص۳۴۰۱.
در این بیان حضرت افراد تنبل و بی‌کار را محروم از ثواب و پاداش اخروی توصیف می‌نماید و ثواب و پاداش دنیوی و اخروی را بر کار و تلاش مترتب کرده است نه بر تنبلی و بیکاری. ۲ - پانویس
۳ - منبعسایت پژوهه قم، برگرفته از مقاله «شاخص های فعالیت های اقتصادی»، تاریخ بازیابی ۹۵/۱۰/۱۹. |